Postdoc project “Ageing and the Elderly in Early Christianity and Early Rabbinic Judaism”
Als postdoctoraal onderzoeker aan de Protestantse Theologische Universiteit werk ik sinds 15 juli 2021 aan het onderzoeksproject “Ageing and the Elderly in Early Christianity and Early Rabbinic Judaism.” In dit project bestudeer ik de conflicterende beelden van ouderdom in het vroege christendom en het vroegrabbijnse jodendom (1e t/m 4e eeuw g.j.). Zowel Joden als christenen toonden respect voor ouderdom, maar sloten hen vanwege hun fysieke en mentale aftakeling ook buiten. Hoe zijn Joodse en christelijke perspectieven op ouderdom beïnvloed door de religieuze identiteiten en sociale structuren van beide gemeenschappen? Hoe passen deze perspectieven binnen bredere discussies over ouderdom in de Grieks-Romeinse wereld?

In het bijzonder bestudeer ik de gelaagde processen van in- en uitsluiting in onze vroegrabbijnse en vroegchristelijke bronnen. Waar en wanneer vindt sociale in- en uitsluiting van ouderen plaats? Welke factoren spelen hierin een rol? Wat is de rol van stereotypering? Hoe hangt de in- en uitsluiting van ouderen samen met de gender, klasse en vrijgeboren/slaaf status van de oudere? Hoe verhouden privilegiërende visies op ouderdom zich tot marginaliserende visies? En welke impact hebben deze visies gehad op het leven van ouderen in de vroegchristelijke en rabbijnse gemeenschappen?
Door christelijke en rabbijnse visies op ouderdom met elkaar te vergelijken wordt duidelijk hoe beide groeperingen zich als eigenstandige religies aan het vormen zijn. Zowel Joden als christenen hebben een gemeenschappelijke Bijbelse en vroegjoodse oorsprong, maar ontwikkelen zich in de eerste eeuwen van de gangbare jaartelling tot bewegingen met eigen cultureel, religieus en etnisch profiel. Dit is een langdurig proces geweest, dat de “partings of the ways” wordt genoemd, de “scheiding der wegen” tussen jodendom en christendom. Juist in de vroegchristelijke en vroegrabbijnse fase vindt deze scheiding der wegen plaats, al is er veel discussie over wanneer dit proces precies is afgerond (2e eeuw, 4e eeuw, of nog later?). Een vergelijkend onderzoeksproject maakt duidelijk in hoeverre Joden en christenen dezelfde visies op ouderdom deelden of hierin – onder invloed van hun zich ontwikkelende religieuze identiteiten en sociale structuren – eigen posities innamen in de bredere context van de Grieks-Romeinse wereld.